Διακρίσεις του μπλογκ

1.Ποστ-αφιέρωμα από την Theorema.

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

Va' pensiero




Διάβασα πρόσφατα στον Νίκο Ξυδάκη για την πολιτική και πολιτιστική εξαχρείωσή μας.Διάβασα τον Talos που επιχειρεί μια ανατομή της ιστορικοκοινωνικής αιτίας αυτής της εξαχρείωσης.Μια πικρή γεύση αδιεξόδου αφήνουν και τα δυο κείμενα.

Αυτήν την πικρή γεύση ήρθε να μετριάσει ένα μέιλ που μου έστειλαν σήμερα.Προς στιγμήν.Γιατί,βλέπετε,το ότι τα οικονομικά προβλήματα και η φτώχεια δεν αποτελούν ελληνική αποκλειστικότητα είναι κοινό μυστικό. Αλλά επίσης κοινό μυστικό είναι και το ότι το ελληνικό πρόβλημα,εκτός από οικονομικό και πολιτικό,είναι βαθειά κοινωνικό και κυρίως πολιτιστικό.

Αυτό το μέιλ,λοιπόν,περιγράφει ένα γεγονός στην Ιταλία,στα μέσα Μαρτίου.Δεν γνωρίζω ιταλικά και δεν μπορώ να διασταυρώσω την αλήθεια των λόγων.Αν όμως είναι αληθές,καταδεικνύει το μέγεθος του ανδρός και ότι για τους ιταλούς ίσως και να υπάρχουν ακόμα πολιτιστικά στοιχεία αναφοράς.Έσπασα το κεφάλι μου για να φανταστώ έναν ανάλογο δικό μας αλλά μάταια.Στο μυαλό μου έρχονται ο Θεοδωράκης και το καταπτύστως ξενέρωτο κείμενο των ακαδημαϊκών και διανοουμένων.
Εν πάση περιπτώσει απολαύστε το αυτούσιο:

NABUCCO στη Ρώμη - Καμμία σχέση με το NABUCCO στο Ηρώδειο...
Στις 12 Μαρτίου, ο Silvio Berlusconi κλήθηκε να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα. Η Ιταλία γιόρταζε τα 150 χρόνια από την ίδρυσή της και με αυτή την ευκαιρία, στην όπερα της Ρώμης, δόθηκε μια παράσταση όπερας, της πιο συμβολικής αυτής της ενοποίησης: Nabucco του Giuseppe Verdi υπό τη διεύθυνση του Riccardo Muti.
Το έργο Nabucco του Verdi είναι ένα έργο τόσο μουσικό όσο και πολιτικό: αφορά την ιστορία της σκλαβιάς των Εβραίων στη Βαβυλώνα, και η περίφημη άρια «Va pensiero” τραγουδιέται από τους καταπιεσμένους σκλάβους. Στην Ιταλία, το τραγούδι αυτό είναι το σύμβολο της αναζήτησης της ελευθερίας του λαού, ο οποίος στα 1840 –όταν και γράφτηκε η όπερα- ήταν καταπιεσμένος από την αυτοκρατορία των Αψβούργων, και πάλευε μέχρι τη δημιουργία της ενωμένης Ιταλίας.
Πριν αρχίσει η συναυλία, ο Gianni Alemanno, δήμαρχος της Ρώμης, ανέβηκε στη σκηνή για να καταγγείλει τις μειώσεις της κυβέρνησης στον προϋπολογισμό για τον πολιτισμό. Και αυτό, ενώ ο Alemanno είναι μέλος του κυβερνώντος κόμματος και πρώην υπουργός του Berlusconi.
Αυτή η πολιτική παρέμβαση, σε μια πολιτιστική στιγμή από τις πιο συμβολικές για την Ιταλία, θα προκαλέσει ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα, ιδίως τη στιγμή που ο ίδιος ο Berlusconi ήταν παρών στη συναυλία.
Όπως δήλωσε στους Times o Ricardo Muti, διευθυντής της ορχήστρας, ήταν μια βραδιά αληθινής επανάστασης.
«Στην αρχή, υπήρχε ένα μεγάλο χειροκρότημα από το κοινό. Στη συνέχεια ξεκινήσαμε τη συναυλία. Όλα πήγαιναν πολύ καλά, αλλά όταν φτάσαμε στο σημείο του Va pensiero, αισθάνθηκα αμέσως ότι η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη στο κοινό. Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορείτε να περιγράψετε, αλλά που τα αισθάνεστε. Πριν, υπερίσχυε η σιωπή του κοινού.Τη στιγμή όμως που το κοινό κατάλαβε ότι θα ξεκινούσε το Va pensiero, η σιωπή γέμισε από μια πραγματική θέρμη. Μπορούσαμε να αισθανθούμε τη σπλαχνική αντίδραση του κοινού στο θρήνο των σκλάβων που τραγουδούνε « Oh ma patrie, si belle et perdue ! ». (Ω πατρίδα μου, τόσο όμορφη και χαμένη)
Ενώ η χορωδία έφτανε στο τέλος, στο κοινό κάποιοι είχαν ήδη αρχίσει να φωνάζουν «Bis”. Το κοινό άρχισε να φωνάζει « Vive lItalie ! » και « Vive Verdi !». Άνθρωποι από τα θεωρεία άρχισαν να πετούν χαρτιά συμπληρωμένα με πατριωτικά μηνύματα –κάποια έγραφαν «Muti, sénateur à vie ».
Αν και το είχε κάνει για μία και μοναδική φορά στη Σκάλα του Μιλάνου το 1986, ο Muti δίσταζε να κάνει ένα bis για το Va pensiero. Για αυτόν, μία όπερα πρέπει να πηγαίνει από την αρχή ως το τέλος. «Δεν ήθελα να παίξουν απλά έναencore. Θα έπρεπε να υπάρχει μια ιδιαίτερη πρόθεση».
Όμως στο κοινό είχε ήδη ξυπνήσει το πατριωτικό συναίσθημα. Με μία θεατρική κίνηση, ο διευθυντής της ορχήστρας γύρισε τελικά την πλάτη στο podium, κοιτάζοντας το κοινό και τον Berlusconi, και είπε τα εξής:
[Αφού οι εκκλήσεις του κοινού για ένα bis έχουν σταματήσει, από το κοινό ακούγεται «Ζήτω η Ιταλία»]
«Ναι συμφωνώ με αυτό «Ζήτω η Ιταλία» αλλά (χειροκροτήματα) δεν είμαι πια 30 ετών και έχω ζήσει τη ζωή μου, όμως σαν ένας Ιταλός που έχει γυρίσει τον κόσμο, ντρέπομαι για όσα συμβαίνουν στη χώρα μου. Για αυτό συναινώ με το αίτημά σας για bis για το Va pensiero. Δεν είναι μόνο για την πατριωτική χαρά που αισθάνομαι, αλλά γιατί απόψε, και ενώ διεύθυνα τη χορωδία που τραγουδούσε «Ω πατρίδα μου, όμορφη και χαμένη» σκέφτηκα ότι αν συνεχίσουμε έτσι, θα σκοτώσουμε τον πολιτισμό πάνω στον οποίο οικοδομήθηκε η ιστορία της Ιταλίας. Και σε αυτή την περίπτωση, εμείς, η πατρίδα μας, θα είναι πραγματικά «όμορφη και χαμένη».
[Επευφημίες, συμπεριλαμβανομένων των καλλιτεχνών πάνω στη σκηνή]
Θα ήθελα τώρα… πρέπει να δώσουμε νόημα σε αυτό το τραγούδι. Αφού είμαστε στο Σπίτι μας, το θέατρο της πρωτεύουσας, και με μία χορωδία που τραγούδησε περίφημα, και που συνοδεύεται περίφημα, αν θέλετε, σας προτείνω να ενωθείτε μαζί μας και να τραγουδήσουμε όλοι μαζί».
Έτσι προσκάλεσε το κοινό να τραγουδήσει μαζί με τη χορωδία των σκλάβων. «Είδα ομάδες ανθρώπων να σηκώνονται.Όλη η Όπερα της Ρώμης σηκώθηκε. Η χορωδία επίσης σηκώθηκε. Ήταν μια μαγική στιγμή μέσα στην όπερα. Εκείνη τη βραδιά δεν ήταν μόνο μια συναυλία του Nabucco, αλλά επίσης ήταν μια δήλωση (statement) του θεάτρου της πρωτεύουσας υπ’ όψη των πολιτικών.

Και το σχετικό βίντεο:

10 σχόλια:

  1. Συγκλονιστικό το βίντεο! Το είχα δει πριν από λίγο καιρό
    και σήμερα που εξ αιτίας σας το ξαναβλέπω με καθήλωσε όπως και την πρώτη φορά. Μεγαλειώδης αντίσταση. Μοναδικοί οι Ιταλοί.

    Με πολλή προσπάθεια κατάφερα να θυμηθώ τους ελληνικούς στίχους του Va pensiero- όχι όμως και τον μεταφραστή- που τραγουδούσαμε στην χορωδία που ήμουν μέλος στα 15 μου.

    Πέτα σκέψη, χρυσόφτερη πέτα
    στης γλυκιάς μου πατρίδας τα μέρη
    κει που μύρα σκορπάει το αγέρι
    και η αύρα φυσά δροσερή.

    Του Ιορδάνη τες όχθες χαιρέτα
    της Σιών τα καμμένα τεμένη
    Ω πατρίδα γλυκιά και χαμένη
    αναμνήσεις παλιές και πικρές.

    Άρπα ολόχρυση των προφητών μας
    πώς σωπαίνεις σε ιτιά κρεμασμένη;
    Ψάλε πάλι, σαν πριν αναμένει
    να σ` ακούσει η ψυχή μας ζητά.

    Λυπημένη καθώς η Σιών μας
    πες με πόνο σκληρή θρηνωδία
    κι ας εμπνεύσει ο Θεός μελωδία
    να κρατεί τις καρδιές σε αρετή

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αν μπορούσατε να μου επιβεβαιώσετε και τα λόγια του Muti...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ...''αν συνεχίσουμε έτσι, θα σκοτώσουμε τον πολιτισμό πάνω στον οποίο οικοδομήθηκε η ιστορία της Ιταλίας. Και σε αυτή την περίπτωση, εμείς, η πατρίδα μας, θα είναι πραγματικά ''όμορφη και χαμένη''.

    Μερικες φορες πραγματικα χαιρεται κανεις και δεν φοβαται τιποτα και κανενα, οταν ξερει οτι εχει ανθρωπους σαν και τον Μuti!

    (Οταν, ομως, ξερει οτι δεν εχει αλλους...Μuti γυρω του, ας αρχισει να ανησυχει σοβαρα.....)


    Επισης:
    http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=420198&h1=true

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Θα κρατήσω αυτά:

    "Το θέαµα δεν είναι ένα ξεκάρφωτο πράγµα που έρχεται από το πουθενά. Είναι ο καθρέφτης των εκάστοτε κοινωνικών εξελίξεων. Πώς διαµορφώνεται λοιπόν; Κάποιος, ένας πνευµατικός άνθρωπος συνήθως, θέτει ένα ερώτηµα, ανοίγει ένας δηµόσιος διάλογος και η συνισταµένη του διαλόγου αυτού οδηγεί, βαθµιαία, στην παραστασιακή διαδικασία. "

    "Αντί λοιπόν οι εφηµερίδες να ασχολούνται µε τη σέξι εµφάνιση µιας πρωταγωνίστριας ή τις λεπτοµέρειες της προσωπικής ζωής ενός ζεν πρεµιέ, αξίζει να θέσουν τέτοιου είδους ερωτήµατα, να προκαλέσουν τον δηµόσιο διάλογο, να επενδύσουν δηλαδή στο περιεχόµενο. Με ψυχραιµία και όραµα. Για µένα η µεγάλη δηµοσιογραφία είναι µια µορφή τέχνης όπως ακριβώς η µουσική ή τα εικαστικά. Και σας λέω µετά λόγου γνώσεως ότι τη θεωρώ αναγκαία όσο ποτέ..."

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. "Όταν στο βάλτο μαλώνουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια".
    Ιταλική παροιμία.
    Δεν ξέρω, μπορεί να είμαι και εκτός θέματος, αλλά σήμερα έχω την αίσθηση πως το θέμα είναι άλλο...
    Σχωράτε με.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. εξαιρετικό βίντεο, σπουδαίες στιγμές αλλά δεν φαντάζομαι οτι όλοι αυτοί στα θεωρεία ήταν ψηφοφόροι του Μπερσάνι ή έχουν εικόνισμα τον Γκράμσι στα σαλόνια τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δεν θα έλεγα εκτός θέματος:

    http://selitsanos.blogspot.com/2011/09/blog-post_13.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ούτε όμως θα λέγατε ότι έχει και πολλή σημασία αυτό,n' est-ce pas?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. θα έλεγα οτι μάλλον έχει.σημειολογικά -και συμβολικά- μιλώντας, δεν είστε εσείς ή εγώ που κρατούσαμε ανέκαθεν ρεζερβέ τα θεωρεία. αντικαταστείστε το "θεωρεία" κατά βούλησιν.
    συγχωρέστε με εάν είμαι εκτός θέματος, απλά κουράστηκα πλέον με τις μαγδαληνές

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Από αυτήν την άποψη,πιο ταιριαστό είναι το τροπάριο της Κασσιανής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή