Εννοιολογικές διευκρινίσεις

[Η φωτο από εδώ]


Θυμήθηκα τα μαθητικά μου χρόνια.Το μάθημα της Ιστορίας.Μας μάθαινε ο δάσκαλος για τον καλόγερο Σαμουήλ και το Κούγκι.Για τον Ζάλογγο.Για το Αρκάδι.Τα παιδικά μάτια,που έβλεπαν τη ζωή σαν μια αξία αυτονόητη και ατελείωτη,άνοιγαν διάπλατα με απορία και θαυμασμό.Αυτοί οι άνθρωποί,σ' αυτά τα παιδικά μάτια,αποκτούσαν μυθικές διαστάσεις.Στο δίλημμα απώλεια της ανθρώπινης υπόστασης ή θάνατος επέλεξαν το δεύτερο.Κι αυτό τους έδωσε ιδιαίτερη αξία.Λίγη σημασία έχει η ιστορική αλήθεια.Η ουσία είναι ότι αυτή ήταν -και,ευελπιστώ,είναι-η δική μας αλήθεια.

Αυτοχειριασμός λοιπόν.Μα,θα μου πείτε,αυτό ήταν αυτοθυσία,όχι αυτοκτονία.Το λεξικό Τριανταφυλλίδη λέει:"αυτοθυσία η [aftoθisía] : η εκούσια θυσία του εαυτού μας ή των συμφερόντων μας για να ωφεληθούν άλλοι· αυταπάρνηση, αλτρουισμός: Hρωική / παραδειγματική / υπέροχη ~. Πνεύμα / πράξη αυτοθυσίας."Ο Σαμουήλ όμως και οι γυναίκες του Ζαλόγγου,άσχετα από την δημόσια ερμηνεία της ιστορίας,δεν αυτοκτόνησαν για να ωφεληθεί κάποιος άλλος αλλά για να διασώσουν την αξιοπρέπεια και την ελευθερία τους.Ο Περραιβός αναφέρει ότι όταν οι Τουρκαλβανοί απείλησαν με τα μύρια όσα βασανιστήρια τον Σαμουήλ,εκείνος απάντησε:"Δεν είναι άξιος ο Βεζύρης, να πιάση άνθρωπον, όστις εκτός οπού δε φοβάται, γνωρίζει και άλλον δρόμον: του θανάτου..."Θα μπορούσε απλώς να πει:"...επειδή δεν μπορώ να βρω το δίκιο  μου, δεν μπορώ να βρω άλλον αγώνα αντίδρασης εκτός από ένα αξιοπρεπές τέλος..."

Στις μέρες μας η αυτοκτονία αποτελεί κοινωνικό μέγεθος που μετριέται,ερμηνεύεται και συμποσούται με άλλες κοινωνικές παρεκκλίσεις.Το ίδιο θα έκανε και η Υψηλή Πύλη,φαντάζομαι,αν διέθετε τεχνοκράτες ψυχολόγους,κοινωνιολόγους,πολιτικούς και δημοσιογράφους."Δεν ξέρουμε αν τα έφαγε μόνος του ή με τα παιδιά του" θα έλεγε ο αυλοκόλακας στον σουλτάνο για τον Σαμουήλ-κι ας ήτανε καλόγερος.

Επίσης,στις μέρες μας,η αυτοθυσία δεν ανήκει πλέον στο κοινωνικό σώμα.Την έχουν σφστεριστεί  αυστηρά οι πολιτικοί.Ολημερίς αυτοθυσιάζονται για μας-και πίνουν,το βράδυ,και κάνα ουζάκι στην υγειά μας.Οι υπόλοιποι αυτοκτονούμε.Απλά και σωρευτικά.

Θα μου πείτε ιερόσυλος παραλληλισμός ενός 77χρονου συνταξιούχου και του Σαμουήλ.Ενός από μας-ενός τιποτένιου δηλαδή-κι ενός ήρωα.Θα σας πω ότι στην εποχή του και ο Σαμουήλ τιποτένιος ήτανε.Το ότι συντάραξε το πανελλήνιο-που δεν υπήρχε τότε ούτως ή άλλως-είναι σως μουστάρδας με κέτσαπ της εθνικής μας ιστορίας.Η αυτοκτονία του αφαιρέθηκε από την προσωπική του σφαίρα και προστέθηκε,κοσμημένη με την αναγκαία μυθοπλασία,στην ελληνική συλλογική μνήμη ως μια πράξη αυτοθυσίας.

Αναλογίζομαι τον 77χρονο συνταξιούχο και την ηληκιωμένη  από τη Ζάκυνθο.Και οι δύο δήλωσαν ότι δεν θέλουν να γίνουν βάρος στα παιδιά τους.Άρα πληρούν τον όρο "για να ωφεληθούν άλλοι" του Τριανταφυλλίδη.Τα ονόματά τους δεν τα μάθαμε.Επισήμως λόγω προστασίας προσωπικών δεδομένων.Ανεπισήμως γιατί δεν θέλουμε σύγχρονους Σαμουήλ.